W sobotę 23 kwietnia br. w Hotelu Alhambra w Lądku Zdroju odbyło się I Forum Sołeckie subregionu wałbrzyskiego. Prowadzona w formule hybrydowej konferencja zgromadziła prawie 150 uczestników z całego Dolnego Śląska. Poruszane tematy to m.in. transport publiczny w powiecie czy odnawialne źródła energii.
– Forum Sołeckie subregionu wałbrzyskiego to wydarzenie, które organizujemy dla sołtysów, członków rad sołeckich, osób zainteresowanych tematyką rozwoju obszarów wiejskich. Spotkanie jest formą, w której sołtysi będą mogli się spotkać, zintegrować i wymienić doświadczenia. Widzimy potrzebę bieżącej komunikacji między sołtysami z powiatu kłodzkiego i ząbkowickiego, a to forum daje taką możliwość – wyjaśnia założenia kongresu Miłosz Węgrzyn z Fundacji Projekty Lokalne.
Zaproponowana przez organizatorów tematyka tegorocznego forum dotyczyła możliwości finansowania różnego rodzaju projektów na obszarach wiejskich oraz możliwości rozwoju komunikacji publicznej w powiecie kłodzkim. W kontekście obecnej sytuacji geopolitycznej nowego znaczenia nabrały tematy związane z uniezależnieniem energetycznym gmin i sołectw. O jednym z takich projektów opowiadał Kazimierz Szkudlarek z Kłodzkiej Wstęgi Sudetów – Lokalnej Grupy Działania: – Jeden z projektów, który omawialiśmy, to wspólnota pozytywnej energii – projekt współfinansowany z funduszu norweskiego, który dotyczy możliwości rozwoju na ziemi kłodzkiej energetyki obywatelskiej i odnawialnych źródeł energii. Wszystko po to, aby osiągnąć cel neutralności klimatycznej tutaj, lokalnie na ziemi kłodzkiej. Chcemy zachęcić sołtysów jako liderów lokalnych społeczności do tego, aby zaangażowali się w tworzenie nowych strategii związanych z tą czy inną tematyką – mówi dla 24klodzko.pl Kazimierz Szkudlarek, zwracając uwagę na możliwość tworzenia przez gminy i lokalne społeczności spółdzielni energetycznych i wspólne opracowywanie lokalnych planów energetycznych.
Ogromne zainteresowanie wzbudził temat poruszony przez radnego sejmiku województwa dolnośląskiego Patryka Wilda, który poprowadził panel „Wykluczenie transportowe – jak zawalczyć o przyzwoity transport zbiorowy w sołectwach, gminach i powiatach subregionu wałbrzyskiego na przykładzie powiatu kłodzkiego”. P. Wild przedstawił powody słabej pozycji transportu publicznego twierdząc, że transport międzymiastowy i podmiejski powierzono powiatom jako najsłabszemu szczeblowi samorządu, a gminy były zazwyczaj za małe na budowę porządnego systemu takiego transportu. To spowodowało, że realizację jego organizacji powierzono prywatnym podmiotom, które systematycznie obniżały ilość i jakość połączeń i że wolny rynek w części komercyjnej zadziałał wyłącznie w zakresie cięcia kosztów. Kursy i relacje były ograniczane do tych najbardziej rentownych.
Podstawą proponowanych zmian byłaby zmiana systemu z międzygminnego na powiatowy i założenie związku transportowego gminno-powiatowego. – Powołanie takiego podmiotu umożliwiłoby korzystanie z ulg ustawowych, czyli do każdej złotówki wydanej przez gminę na przykład na zakup biletu miesięcznego dla uczniów szkół, drugą złotówkę dołożyłoby państwo polskie. Z moich obliczeń wynika, że gdyby gminy oraz starostwo powiatowe wyłożyło około 1%, a nawet mniej niż 1 % swoich wydatków budżetowych, to dałoby się zbudować właśnie taki system, który obsłużyłby prawie każde sołectwo w cyklu co godzinnym, a pozostałe, dalej położone sołectwa, w cyklu co dwie godziny i to każdego dnia, również w dni wolne i w każdy dzień roboczy. Ten system byłby dość rewolucyjny jeśli chodzi również o atrakcyjność turystyczną powiatu kłodzkiego, bo dzisiaj bardzo wiele miejscowości nie można zwiedzić, jeśli ktoś nie dysponuje swoim samochodem – opisuje problem i możliwe rozwiązania Patryk Wild.
Na potrzebę rozwijania współpracy w tworzeniu komunikacji między powiatami ząbkowickim a kłodzkim zwracali uwagę uczestnicy forum, którzy wskazywali na problemy z dojazdem dzieci do szkół w Kłodzku przykładowo ze Złotego Stoku. Zespół Szkół Technicznych w Kłodzku ze swoimi klasami mundurowymi czy Kłodzka Szkoła Przedsiębiorczości z pewnością stanowią magnes, który przyciąga młodzież także z sąsiednich powiatów. Patryk Wild widzi możliwość uruchomienia takiej porządnej komunikacji w powiecie kłodzkim także dzięki uruchomieniu pieniędzy z rządowego Funduszu Rozwoju Połączeń Autobusowych, co dać może impuls do tworzenia dochodowego transportu zbiorowego w regionie. – Później, już na etapie funkcjonowania, kiedy ludzie będą kupowali bilety, to system będzie się samofinansował i żadne wsparcie rządowe nie będzie potrzebne. Oczywiście konieczny będzie wkład, czyli wykupienie biletów dla młodzieży szkolnej przez samorządy gminy – podkreśla radny województwa dolnośląskiego.
Dzisiaj koszt wozokilometra busa lub autobusu na trasie podmiejskiej wynosi około 5-6 zł. W powiecie kłodzkim mamy 173 sołectwa, a gminy – jak wynika z projektu planu transportowego – muszą wyłożyć na wykup biletów miesięcznych dla dojeżdżającej do szkół młodzieży 10,5 mln zł. Drugie 10,5 mln zł zapłaci budżet państwa. Około 19 mln złotych wyniosłyby wpływy ze sprzedaży biletów komercyjnych, co zapewniłoby przychód systemu na poziomie 40 mln złotych. Z wyliczeń Patryka Wilda pozwoliłoby to zorganizować 200 km tras w powiecie funkcjonującym w cyklu co 1 h i 740 km tras w cyklu co 2h. Byłby to transport zorganizowany w standardzie europejskim, który przeciwdziałałby wykluczeniu komunikacyjnemu i dałby nowe możliwości w rozwoju turystyki w powiecie kłodzkim.
Ze względu na duży odzew i zainteresowanie tematyką rozwoju obszarów wiejskich organizatorzy I Forum Sołeckiego subregionu wałbrzyskiego: Fundacja Projekty Lokalne i Fundacja Spacerowa 7, zapowiadają organizację kolejnych przedsięwzięć. Partnerami wydarzenia był Instytut Piastów Śląskich i producent wody mineralnej Staropolanka, patronat honorowy objęło Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Związek Gmin Wiejskich RP. Patronat medialny nad wydarzeniem sprawowały portale SudeckieFakty.pl oraz 24klodzko.pl, a projekt sfinansowano ze środków Fundacji Orlen.
Maciej Sergel
