W połowie lipca przedstawiciele dolnośląskich gmin, w tym z obszaru noworudzkiego oraz samorządu wojewódzkiego uczestniczyli w Brukseli w spotkaniu dotyczącym możliwości wsparcia funduszami unijnymi rewitalizacji obszarów pogórniczych m.in. Nowej Rudy i Wałbrzycha. Może z tego powstać duży, ciekawy projekt, który pomoże poprzemysłowym miastom naszego powiatu. O tym i innych pomysłach w ramach inicjatywy pn. Coal Regions in Transition rozmawiamy z Marcinem Gwoździem, wicemarszałkiem województwa dolnośląskiego, który uczestniczył w spotkaniach z ramienia samorządu wojewódzkiego.
W dniach 15-17 lipca w Brukseli samorząd województwa uczestniczył w V Spotkaniu Platformy dla Regionów Węglowych w Procesie Transformacji. Czemu służyło to spotkanie i kto brał w nim udział?
Platforma dla Regionów Węglowych w Procesie Transformacji to inicjatywy Komisji Europejskiej, która ma na celu wsparcie regionów, których gospodarka opiera się na paliwach kopalnych. Inicjatywa ta powstała w 2017 r. i ma ona pomóc w opracowaniu projektów dotyczących opłacalnej transformacji gospodarczej i technologicznej. Podczas tego ostatniego spotkania w Brukseli odbyło się szereg spotkań m.in. z nowopowstałym Sekretariatem inicjatywy Coal Regions in Transition. Zorganizowaliśmy także spotkanie z przedstawicielami stowarzyszenia ekologicznego EKO-UNIA oraz Klastra Zgorzeleckiego. Najważniejszym punktem wizyty było jednak spotkanie Grup Krajowych Regionu z Komisją Europejską oraz przedstawicielami Ministerstwa Energii oraz Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, na którym przedstawiono kolejnych pięć projektów zgłoszonych w ramach CRiT.
Kto uczestniczył w tym spotkaniu ze strony polskiej?
Projekty dotyczyły gmin dolnośląskich. Do uczestnictwa w tym posiedzeniu zaproszeni zostali wójtowie, burmistrzowie i prezydenci tych jednostek. W delegacji uczestniczyli: Tomasz Kiliński, Burmistrz Miasta Nowa Ruda, Leszek Orpel, Burmistrz Miasta Jedliny Zdrój, Adrianna Mierzejewska, Wójt Gminy Nowa Ruda, w imieniu Prezydenta Wałbrzycha – Andrzej Kosiór, Kierownik Biura Zarządzania Strategicznego Urzędu Miejskiego w Wałbrzychu.
Czy uczestnictwo reprezentantów samorządów z Dolnego Śląska było związane z możliwością przedstawienia projektów rewitalizacji obszarów pogórniczych Wałbrzycha, Nowej Rudy, Jedliny Zdrój czy Jugowa?
Jak najbardziej. Projekty rewitalizacyjne obszarów pokopalnianych są jednymi z najważniejszych, które zostały zgłoszone do inicjatywy Coal Regions in Transition. Zagłębie Wałbrzyskie było największym w Zagłębiu Dolnośląskim obszarem wydobycia węgla kamiennego. Od zamknięcia kopalń minęły już 23 lata, a obszary te nadal zmagają się z wieloma problemami. W miejscach, gdzie zlikwidowano kopalnie różnego rodzaju obiekty popadają w ruinę lub stają się nieużytkami poprzemysłowymi. Zgłaszając projekty rewitalizacyjne chcemy przywrócić nie tylko użytkowość tych miejsc, ale również stworzyć miejsca przyjazne mieszkańcom.
Czego dotyczy koncepcja Strefy Inteligentnych Technologii Surowcowych?
SITS to jeden z projektów zgłoszonych do inicjatywy Coal Regions in Transition. Wnioskodawcą tego projektu jest Agencja Rozwoju Regionalnego AGROREG z Nowej Rudy. Docelowo, efektem projektu będzie nowoczesne i innowacyjne miejsce łączące biznes z nauką w obszarze materiałów kompozytowych opartych na naturalnych surowcach z naszego regionu (np. bazaltu). W ramach projektu powstaną nowe miejsca pracy dla osób o wysokich kwalifikacjach. Stworzenie takiego miejsca w Nowej Rudzie, średnim mieście, które po zamknięciu kopalń zaczęło tracić swoje funkcje społeczno-gospodarcze wpłynie na dynamizm rozwoju miasta, a także zachęci młode osoby do zamieszkania na tych terenach.
Czy te projekty we wspomnianych gminach uzyskają na to dofinansowanie?
Zobaczymy…koncepcje projektowe zgłoszone do inicjatywy są obecnie poddawane szczegółowej analizie przez specjalistów programu JASPERS, Ministerstwo Energii oraz Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju we współpracy z Instytucjami Zarządzającymi różnych programów. Zadaniem tych instytucji jest znalezienie możliwości źródeł finansowania z obecnych programów takich jak Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego 2014-2020, Infrastruktura i Środowisko, czy Program LIFE. Instytucje te prowadzą również pomoc techniczną dla zgłoszonych projektów, wskazują ich mocne i słabe strony. Nowy budżet UE na lata 2021-2027, zgodnie z deklaracją prof. Jerzego Buzka ma oferować około 4,8 mld euro na przeprowadzenie projektów transformacyjnych w regionach węglowych Unii Europejskiej. W Polsce o te środki będą mogły ubiegać się trzy województwa: dolnośląskie, śląskie i wielkopolskie.
A które przedsięwzięcia z zakresu wsparcia innowacyjnej gospodarki są szczególnie ważne dla Dolnego Śląska?
Uważam, że wśród projektów wspierających konkurencyjność i rozwój dolnośląskiej gospodarki wyróżniają się z pewnością te, które skoncentrowane są na wsparciu prac badawczo-rozwojowych. Jednym z nich jest Dolnośląska Strefa Technologii Biomedycznych. Samorząd województwa oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przekażą 100 mln zł na rozwój technologii biomedycznych. Pieniądze będą wsparciem dla dolnośląskich przedsiębiorców i naukowców w obszarze zaawansowanych technologii robotycznych, technologii związanych z szybką, nieinwazyjną diagnostyką medyczną czy też technologii materiałowych w leczeniu implantami.
Drugim projektem, który wspiera prace badawczo-rozwojowe mikro, małych i średnich przedsiębiorstw jest Dolnośląski Bon na Innowacje. Realizowany we współpracy z dolnośląskimi naukowcami ma stanowić zachętę dla tych, którzy dotychczas nie kooperowali z jednostkami naukowymi, a chcieliby wykorzystać wiedzę z tych jednostek pracując nad nowymi czy ulepszonymi produktami i usługami.
Istotne jest również podnoszenie kompetencji przydatnych na dzisiejszym rynku pracy, w czym mocno będzie pomagać projekt TRAILS+, gdzie wspólnie z Politechniką Wrocławską oraz Uniwersytetem Technicznym z Drezna będziemy przygotowywać młodzież do pracy w branżach innowacyjnych, gdzie podstawą jest kreatywność. Ważne w kontekście naszego regionu są także projekty górnicze REMIX i MineLife.
Czy z tymi pierwszymi projektami można połączyć projekt inteligentne specjalizacje dla rozwoju gospodarczego regionu?
Dokładnie…zgodnie z zasadą, że nie można być dobrym we wszystkim, również na Dolnym Śląsku zostały wskazane mocne strony z największymi perspektywami rozwoju i to na nich skoncentrowane jest wsparcie publiczne. Stawiamy na sześć inteligentnych specjalizacji: branżę chemiczną i farmaceutyczną, mobilność przestrzenną, żywność wysokiej jakości, surowce naturalne i wtórne, produkcja maszyn i urządzeń, obróbka materiałów oraz technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT). Swój rozwój opierają na dwóch filarach – gospodarce i współpracującej z nią nauce. Ta współpraca między biznesem i nauką, przejawiająca się na przykład w formie komercjalizacji badań, to główny warunek do określenia danego sektora mianem inteligentnej specjalizacji. Wszystkie te działania skierowane są na jeden cel: stworzenie innowacyjnej gospodarki opartej na wiedzy.
Dziękujemy za rozmowę i liczymy, że te pomysły znajdą finansowanie.
Z Marcinem Gwoździem rozmawiał Maciej Sergel
