Podziemna Trasa Turystyczna – Kopalnia Uranu w Kletnie, znajdująca się w Masywie Śnieżnika niedaleko Stronia Śląskiego, świętuje 20 lat istnienia. W ciągu dwóch dekad dla turystów udostępniono 400 metrów wyrobisk, przez które przeszło około pół miliona turystów. Podczas zwiedzania można poznać historię kopalni, w której wydobycie uranu było krótkim epizodem, bo wydobywano w niej wiele innych ciekawych i rzadkich minerałów.
Kopalnia Uranu, pod okiem Rosjan, działała w latach 1948–1953, wykorzystując m.in. kilka średniowiecznych sztolni, w których w przeszłości prowadzono wydobycie żelaza, srebra i miedzi. Kopalnia obejmowała 20 sztolni, 3 szyby, a sumaryczna długość wszystkich wyrobisk górniczych wynosiła ponad 37 km. Łącznie wydobyto tu 20 ton uranu.
Od początku 1953 r. kopalnia w Kletnie działała w ramach przedsiębiorstwa Przemysł Arsenowy w Złotym Stoku. Uran był tam wydobywany jeszcze jeden kwartał. W ramach nowej przynależności administracyjnej w kopalni rozpoczęto podziemne wydobycie fluorytu, którego eksploatację powierzchniową podejmowano już w XIX w. Przez pięć i pół roku (1954–1959) wyeksploatowano 15,98 tys. ton fluorytu. Eksploatację zakończono w III kwartale 1958 r. ze względu na wyczerpanie zasobów. Na tym zakończyły się wielowiekowe dzieje eksploatacji podziemnej w Dolinie Kleśnicy.
Prace, które miały udostępnić pod trasę turystyczną dawnej Kopalni Uranu, rozpoczęły się w 2000 roku i jej pierwsze 200 metrów zostało otwarte dla turystów w sierpniu 2002 roku, a pozostałą część dopiero 12 lat później. Udostępniona do zwiedzania sztolnia nr 18 znajduje się przy drodze łączącej Kletno z Sienną, stanowi ją wyodrębniony system wyrobisk znajdujący się w północno-wschodniej, najwyżej położonej części kopalni. Długość udostępnionych wyrobisk to około 400 m chodników o szerokości 1,5–2 m, wysokości od 1,7 do ponad 2 m.
W ostatnim czasie prowadzone były prace zabezpieczające: obudowa drewniana chodników została zamieniona na metalową z kształtownika V25, który ma doskonałe parametry wytrzymałościowe. Prace trwały kilka miesięcy i przebudowana została cała dostępna trasa turystyczna.
Dużym wyzwaniem był czas pandemii. Przygotowano się do tego kompleksowo uruchamiając działania w kopalni, jak i rozbudowując ofertę online. – Bezpieczeństwo turystów jest naszym priorytetem, dlatego oprócz oczywiście obowiązkowych masek, dezynfekcji rąk i kasków, zmniejszyliśmy grupy do 15 i wprowadziliśmy przerwy na dezynfekcję korytarzy. Ponadto uruchomiliśmy zwiedzanie online w formie edukacyjnych warsztatów geologicznych, które kierowaliśmy do szkół – mówi prezes kopalni, Jakub Gustaw.
Właściciel Kopalni kładzie nacisk na edukację geologiczną i dba o zachowanie dziedzictwa tego miejsca. Oprócz standardowego zwiedzania z przewodnikiem, w sztolni prowadzone są rodzinne warsztaty geologiczne, gry terenowe oraz zwiedzanie nocne i ekstremalne. W jednej z wnęk Kopalni wyeksponowano także kolekcję szkła uranowego z I połowy XX wieku. Wówczas były to wyroby modne i pożądane w każdym eleganckim domu. Jest to szkło zawierające domieszkę do dwóch procent tlenków uranu. Związków tych używano w produkcji szkła w charakterze barwnika. Zielona poświata wynika z podświetlenia szkła lampą ultrafioletową, która wydobywa z niego efekt fluorescencji. Kopalnia w Kletnie posiada jedną z największych wystaw szkła uranowego w Polsce. Do obejrzenia jest ponad 500 eksponatów codziennego użytku, a w kasie Kopalni można nabyć biżuterię wykonaną ze szkła uranowego.
Z okazji 20 – lecia przez całe wakacje w Kopalni przygotowano moc atrakcji dla turystów. – W dniu 4 sierpnia warsztaty geologiczne będą bezpłatne. Wystarczy wejść na stronę www.kletno.pl i zarezerwować w tym dniu miejsce. Do zdobycia są także bezpłatne wejściówki do kopalni oraz gadżety. Przygotowaliśmy także niespodziankę – dwoje turystów, którzy wezmą udział w konkursie w mediach społecznościowych, otrzyma zaproszenie na oficjalną Biesiadę z okazji 20 – lecia uruchomienia Trasy Turystycznej – dodaje Jakub Gustaw.
Trasa turystyczna została uruchomiona dokładnie 4 sierpnia 2002 roku. Pierwsi turyści przekroczyli próg Kopalni o godzinie 10. Biesiada Jubileuszowa, na którą zostaną zaproszeni zwycięscy konkursu, odbędzie się 6 sierpnia 2022 roku.
(Malwina Kubik, Kopalnia Uranu w Kletnie)
