Złożeniem kwiatów oraz zapaleniem zniczy pod pomnikiem upamiętniającym pomordowanych przez NKWD i UB w latach 1946-1953, który znajduje się w Kłodzku przy ul. Grunwaldzkiej, w niedzielę 16 sierpnia br. o godz. 12.00 uczczono pamięć kłodzkich działaczy Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”. Data została wybrana nieprzypadkowo, bo mija właśnie 72. rocznica ich procesu, w wyniku którego zostali skazani na śmierć lub więzienie.
Uroczystość została zorganizowana po raz pierwszy w Kłodzku dzięki inicjatywie Komitetu Społecznego Upamiętnienia Zrzeszenia WiN, który chce przywrócić pamięć o tej części historii Kłodzka i jego powojennych mieszkańcach, która przez wiele lat ukryta była w archiwach. Dzieje się tak w ostatnich miesiącach, dzięki m.in. serii artykułów, które na naszym portalu o działaczach WiN w Kłodzku publikuje Grzegorz Palko.
Podczas niedzielnej uroczystości przypomniano nazwiska działaczy Zrzeszenia WiN w Kłodzku, prezentując krótkie biogramy Stanisława Jaskuły, Kazimierza Charchuta, Karola Pośko, Marcina Sondeja, Ludwika Dudusia, Emili Jaskuły, Bronisława Pelczarskiego, Ireny i Franciszka Mazek. Kwiaty pod pomnikiem złożyli m.in. starosta kłodzki, Maciej Awiżeń, wiceprzewodniczący Rady Powiatu Kłodzkiego, Michał Cisakowski, zastępca burmistrza Kłodzka, Wiesław Tracz, wójt gminy Kłodzko, Zbigniew Tur, asystent społeczny senatora Aleksandra Szweda, Marcin Szymanek, radny Rady Powiatu Kłodzkiego, Jacek Hecht. Obecni byli także członkowie rodzin kłodzkich działaczy WiN.
Krótka historia WiN w Kłodzku (cały artykuł ukaże się wkrótce na naszym portalu)
Organizację Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” (WiN) została ona powołana do życia 2 września 1945 r. przez grupę wyższych oficerów Komendy Głównej Armii Krajowej z płk. dypl. Janem Rzepeckim ps. „Ożóg”, „Ślusarczyk” na czele. Zakładano, że będzie to działająca w konspiracji organizacja polityczna, o charakterze kadrowym, stawiająca sobie za cel mobilizację społeczeństwa do zachowania niezłomnej postawy niepodległościowej przed zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi. Od listopada 1945 r. pod przewodnictwem kolejnego prezesa WiN płk. Franciszka Niepokólczyckiego ps. „Halny”, ugrupowanie to osiągnęło apogeum swoich możliwości organizacyjnych, obejmując zasięgiem cały kraj i zdobywając dominującą pozycję w polskim podziemiu. Działacze Zrzeszenia WiN uznając niemożność kontynuowania walki zbrojnej dążyli do demobilizacji oddziałów partyzanckich i próbowali wpływać na postawy społeczeństwa polskiego w drodze działań politycznych. Równocześnie na podstawie gromadzonych materiałów sporządzali sprawozdania informujące o losach Kraju dotyczące sytuacji politycznej, nastroi społecznych, działalności aparatu bezpieczeństwa. Sprawozdania te następnie przekazywali do polskich władz emigracyjnych w Londynie oraz do działającej od 1946 r. Delegatury Zagranicznej WiN
Na przełomie grudnia 1947 i stycznia 1948 Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego we Wrocławiu, przeprowadził szeroko zakrojoną akcję likwidacyjną struktur WiN. Do czerwca 1948 aresztowanych zostało blisko 50 osób. Kolejne aresztowania doprowadziły również do rozpracowania kłodzkich struktur WiN. W nocy 15/16 grudnia grupa funkcjonariuszy Urząd Bezpieczeństwa przybyłych z Wrocławia, przeprowadziło zorganizowane aresztowanie części jej członków. Zatrzymani zostali: Emilia Jaskuła, Stanisław Jaskuła, Kazimierz Charchut, Irena i Franciszek Mazek. W kolejnych dniach aresztowano pozostałych członków: Ludwik Duduś 19.XII.1947, Bronisław Pelczarski i Adam Kosiba 20.XII.1947, Jan Klamut 2.I.1948, Marcin Sondej 19.I.1948, Karol Pośko 23.I.1948.
Śledztwo prowadzono początkowo w siedzibie Kłodzkiego PUBP, a następnie WUBP we Wrocławiu. W jego wyniku w dniu 17 czerwca 1948 r. oficer śledczy WUBP we Wrocławiu Stanisław Pactwa sformułował akt oskarżenia członków kłodzkiej organizacji WiN. W dniach 12 – 16 sierpnia 1948 r. oskarżeni stanęli przed Wojskowym Sądem Rejonowym we Wrocławiu, który obradował w następującym składzie: kpt. Zygmunt Bukowiński – przewodniczący, chor. Tadeusz Piasecki – asesor, por. Henryk Sosiński – ławnik, kpt. Sylwester Stöcker – prokurator.
W wyniku zakończenia sprawy (Sr 614/48) w dniu 16 sierpnia 1948, wydany został wyrok, na podstawie którego skazani zostali:
Stanisław Jaskuła na karę dożywotniego więzienia, zmarł w więzieniu 8 v 1952
Kazimierz Charchut (Tucharski) na 12 lat
Jan Klamut na karę śmierci wyrok wykonano 27 XI 1948
Karol Pośko na 7 lat
Marcin Sondej na 15 lat
Ludwik Duduś na 10 lat zmarł w więzieniu 11 XII 1951
Emilia Jaskuła na 10 lat
Bronisław Pelczarski na 8 lat
Irena Mazek na 5 lat
Franciszek Mazek na 3 lat
